Nadere Toegang opgeheven

Dit blog is opgeheven en gaat onder de naam Groninger Archieven door op dit adres:

http://groningerarchieven.blogspot.nl/

Cateau en de Koning

Bezoek Koning Willem III

In mei 1873 brengt Koning Willem III een bezoek aan de provincie Groningen. Bij dit bezoek reist hij eveneens naar Uithuizen waar hij een bezoek brengt aan de Menkemaborg in Uithuizen. De gevel van de Menkemaborg is voor deze gelegenheid prachtig versierd. Het bezoek van de koning maakt grote indruk op Johanna Catharina (Cateau) Lewe van Nijenstein (1861-1943). Johanna is het nichtje van Gerhard Alberda die koning Willem III op de Menkemaborg ontvangt. In een brief aan haar broer Edzard (Es) Willem van 7 juli 1936 haalt Cateau herinneringen op aan het bezoek. Lees verder...

28 juni vanaf 16.00 presentatie WiGeDok-projekt

Op donderdag 28 juni presenteert het RHC Groninger Archieven het WiGeDok-project. U bent van harte uitgenodigd hierbij aanwezig te zijn.
Deze middag besteden wij aandacht aan bedrijfsgeschiedenis en onderzoek naar de middenstand. Waarom is het van belang bedrijfsarchieven te bewaren? En hoe kun je onderzoek doen naar de geschiedenis van bijvoorbeeld een kleine middenstander?
Daarnaast zetten we het archief van modezaak en bonthandel Van Daal & Meijer (1938-1973) in de spotlights. Dit archief is onlangs bewerkt. In de hal van de Groninger Archieven tonen wij u aan de hand van archiefstukken de geschiedenis van dit bedrijf. Bovendien krijgt ook deze Groningse onderneming vanaf 28 juni een eigen pagina op de WiGeDok website!
Vanaf 16.00 bent u welkom aan het Cascadeplein 4 te Groningen. Het programma begint om 16.30 en wordt afgesloten met een borrel.

U kunt zich aanmelden via info@groningerarchieven.nl.

Foto Fotobedrijf Piet Boonstra, coll. RHC Groninger Archieven (2248-45493).

Wie heeft informatie over deze foto?

Het is een winkel waar men klokken verkoopt, onbekend waar. Lees verder...

15 juni bijeenkomst over Be Quick

De Groninger Archieven bewaren het archief van de Groninger Sportvereniging Be Quick 1887. Hierin zitten onder meer ledenlijsten en spelerslijsten, programmaboekjes en uitslagen van wedstrijden, bouwtekeningen van het stadion Esserberg, het Be Quick-orgaan en het Be Quick-weekbericht en maar liefst 900 foto's. De mooiste stukken uit dit archief zijn momenteel tot 18 juni te zien in de hal van de Groninger Archieven.

Daarnaast organiseren de Groninger Archieven samen met de Groninger sportvereniging Be Quick een speciale bijeenkomst in het gebouw van de Groninger Archieven op vrijdag 15 juni om 16.00 uur. Lees verder...

Op ziekenbezoek bij Unico Allard Alberda van Menkema in 1748

Een goede opleiding

De familie Alberda van de Menkemaborg voelde het aan zijn stand verplicht om de zonen een goed opleiding te geven. Zo ook Unico Allard Alberda, zoon van Gerhard Alberda van Dijksterhuis en Susanna Elisabeth Alberda van Menkema. Unico Allard wordt geboren in 1726 en van hem zijn twee portretten op de Menkemaborg bewaard gebleven. In de eetzaal hangt een portret gemaakt op 2 jarige leeftijd en de voorkamer hangt een ruiterportret op de schouw – dan is hij 18 jaar. Beide portretten zijn geschilderd door Wassenbergh.

Unico Allard krijgt een gedegen opleiding buiten de deur. Bewaard gebleven rekeningen in het familiearchief geven daarvan een beeld. De rekeningen, die gericht zijn aan zijn vader Gerhard Alberda van Dijksterhuis, lopen van oktober 1736 tot oktober 1740 - vanaf zijn tiende tot en met zijn veertiende jaar. Unico Allard woont dan in huis bij ene predikant Maillart in den Haag en deze houdt keurig overzichten van uitgaven bij. De overzichten zijn opgesteld in het Frans - de taal voor die klasse in die tijd. Voor negen maanden per jaar moet kostgeld betaald worden – 100 gulden voor pension en Unico Allard krijgt ook 6 gulden zakgeld. Er worden ook studieboeken gekocht, maar het leuke van deze rekeningen zijn de gewone dagelijkse dingen, die blijkbaar voorgeschoten worden. Zoals de kosten voor een gezelschap van tien jongeheren. Op een rekening wordt vermeld; gerookt vlees, anijssuiker, 2 pond kool, 4 pond aardakers [vlinderbloemige plant met eetbare wortelknollen], kleine krentenbroodjes, rapen, boter, broodjes, koffie en nog meer suiker.
Betreft het misschien een partijtje of verjaardag? Lees verder op Het verhaal van Groningen...

Schenking dagboek aan het Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen

GRONINGEN - Het dagboek van een joodse onderduiker in Harpel is onlangs geschonken aan het Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen. Dat gebeurde in het kader van een actie voor het behoud van historisch materiaal uit de Tweede Wereldoorlog in Nederland en Nederlands-Indië. Met klem wordt verzocht bijvoorbeeld foto's, brieven, documenten en voorwerpen uit die periode niet weg te gooien, maar af te staan aan musea en andere instellingen die zich bezighouden met de oorlogstijd. Lees verder in het Dagblad van het Noorden.

Het archief van modezaak en bonthandel Van Daal & Meijer

Momenteel wordt hard gewerkt aan de bewerking van het archief van modezaak en bonthandel Van Daal & Meijer (1938 – 1973). Vijftien meter archief is in de afgelopen maanden doorgespit, beschreven en genummerd. Maar het einde komt in zicht! Een goede aanleiding om aandacht te besteden aan deze Groningse onderneming.

Willem van Daal en Fred Meijer openden in 1938 een zaak aan de Herestraat 70. Hier verkochten  zij maatkleding en confectie. Na de oorlog ontdekten de heren een nieuw procedé voor de bewerking van zeehondenvellen. Door deze ontdekking groeide de Groningse firma uit tot een succesvolle internationale bonthandel.

Naast de groothandel in bontvellen en bontmantels verkocht Van Daal & Meijer ook bont-mode in de Herestraat en in een filiaal aan de Amsterdamse Keizersgracht. Na oplopende schulden ging de zaak in 1973 failliet en kwam het archief uiteindelijk bij RHC Groninger Archieven terecht.

Oproep

Het archief bevat helaas maar weinig beeldmateriaal. Daarom is het RHC Groninger Archieven op zoek naar allerlei materiaal van deze firma. Heeft u nog een foto van uzelf, uw tante of oma in Van Daal & Meijer bont-mode? Liggen er nog oude catalogi, programmaboekjes van modeshows of reclamemateriaal op zolder? Of heeft u bij deze Groningse firma gewerkt?  Neem dan contact op via verdieping@groningerarchieven.nl. Foto’s kunnen worden gedigitaliseerd, zodat u zelf het origineel kunt houden.

Daarnaast zijn wij ook op zoek naar bontmantels of stola’s van Van Daal & Meijer die wij mogen fotograferen.

Vanaf 19 juni wordt de geschiedenis van Van Daal & Meijer gepresenteerd aan het publiek.

Wilt u op de hoogte blijven? Houd deze weblog dan in de gaten. Binnenkort volgt er meer over Van Daal & Meijer. Interesse in archieven van andere Groningse bedrijven? Kijk dan eens op www.wigedok.eu.

Foto: Fotobedrijf Piet Boonstra, coll. RHC Groninger Archieven (2248-75352).

Een voorziening voor de hoge nood van passanten

Vlak voor de Boekenweek verscheen Het boek Ont van Anton Valens. In deze "Grote Groninger Roman" (NRC) werkt de hoofdpersoon, Isebrand Schut, als "gastheer" in de ondergrondse toiletinrichting op de Grote Markt in Groningen.

Voor ons vormde Valens' boek aanleiding om eens te kijken naar de geschiedenis van deze voorziening. Lees verder...

Zondag 20 mei Stadswandeling: Groningen 1948-1968 Fotobedrijf Piet Boonstra

De Centrale Bibliotheek Groningen organiseert een tweetal stadwandelingen met als thema Fotobedrijf Piet Boonstra. Collectiebeheerder Michael Hermse van RHC Groninger Archieven en Piet Boonstra jr. nemen u mee langs een aantal plekken in de binnenstad vastgelegd door het fotobedrijf. Een uniek beeld hoe Groningen in de loop der jaren is veranderd.

In het midden van de vorige eeuw was Piet Boonstra (1917–2002) een van de weinige persfotografen in de stad Groningen. Het negatievenarchief van zijn bedrijf is ondergebracht bij de Groninger Archieven. De foto’s tonen zwemmers in het Heerenbad aan de Kleine Badstraat en spelende kinderen tussen het oorlogspuin rond de Grote Markt. Nostalgie én vooruitgang. Soms verwijzen ze onbedoeld naar wat nu weer actualiteit heet.

Zondag 20 mei 2012, 14:00 - 15:30
Zondag 17 juni 2012, 14:00 - 15:30

Contactgegevens

Oude Boteringestraat 18
9712GH  GRONINGEN
Telefoon: 050 3683683
groningen@mijneigenbibliotheek.nl

Feesten en nog eens feesten op Hemelvaartsdag 1917 maar ook coöperatieve tuberculosebestrijding

Zendingsfeest te Slochteren. Ringrijderij per fiets in Zuidlaren en Zeerijp. In Schildwolde een keuring van tuigpaarden. Harddraverij en verschillende kinderspelen in Noordlaren. Groote Volksfeesten en Turnfeesten in Zuidbroek. English Foudball Teams te Midwolde. Tuinfeest/Reuzen-bal in Musselkanaal (Bij ongunstig weer in de zaal). 
En Dr. Tijdens van Uithuizen spreekt over coöperatieve tuberculosebestrijding in 't Hotel Grommers te Zuidhorn. Men hoefde zich op Hemelvaartsdag 1917 geheel niet te vervelen gezien de advertenties in het Nieuwsblad van het Noorden van 12 mei 1917.

WiGeDok in het veld

Bedrijfsarchieven uit Groningen en Ostfriesland in kaart brengen en presenteren op www.wigedok.eu is het doel van WiGeDok. Er is een mooi netwerk ontstaan en het eerste archief is binnen!

Na een persbericht verscheen WiGeDok onder andere in het Archievenblad en op de websites van Veendammer.nl, de Noordelijke Ontwikkelings Maatschappij (NOM), FNV Bondgenoten Noord, 104Media (bijvoorbeeld http://www.prachtigvlagtwedde.nl) en Radio Westerwolde. Brieven en flyers zijn verstuurd aan historische verenigingen, erfgoedinstellingen, beheerders van oud archief van gemeenten, en brancheorganisaties.

Inmiddels zijn de eerste contacten gelegd met historische verenigingen uit Bedum en Grijpskerk, de Vakbonds Historische Vereniging, de Stichting Folkingestraat Synagoge en het Noordelijk Scheepvaartmuseum. Naar het MKB, horecaondernemers en FNV Bondgenoten zijn kanalen geopend. Het eerste archief van een vakorganisatie is binnen.

WiGeDok laat zien wat voor boeiends je met bedrijfsarchieven kunt doen. Aan de Beeldbank Groningen is een thema midden- en kleinbedrijf toegevoegd met een reeks afbeeldingen van allerhande winkeltjes en handeltjes uit stad en provincie.

Uit bedrijfsarchieven komen verhalen tot leven die aanhaken op de actualiteit. Zo besteedde WiGeDok aandacht aan de eerste tien jaar van het Nieuwsblad van het Noorden  en aan het wel een wee van de herenkledingfabriek van de gebroeders Levie.

Halverwege juni komt een nieuwe toegang beschikbaar van het archief van bonthandelaar Daal & Meijer. In het komende nummer van FEITH verschijnt een artikel over het bedrijf. Verder presenteert het RHC Groninger Archieven het archiefmateriaal in de hal van de Groninger Archieven.

Afbeelding van thema MKB Beeldbank:

Levering van stoetbomen door de bakker aan de schoolmeester in Spijk (Delfzijl) (1925-1935), collectie RHC Groninger Archieven (818-13808)

125-jarige Groninger Sport Vereniging Be Quick 1887

Groninger Sport Vereniging Be Quick 1887 bestaat dit jaar 125 jaar. Ter ere van dit jubileum besteden we extra aandacht aan het archief van de vereniging.

Zoals veel oude voetbalclubs begint Be Quick eind negentiende eeuw als een cricketvereniging.
Een leerling van het Stedelijk Gymnasium in Groningen maakt tijdens een vakantie kennis met het spel en besluit met een paar vrienden een eigen cricketclub te beginnen. Lees verder...

Hulp bij onderzoek naar familie

De zoektocht naar uw familiegeschiedenis zal waarschijnlijk beginnen op internet, waar een enorme schat aan informatie te vinden is.

Maar hoe vindt u daarin uw weg, wat kunt u precies met die gegevens doen en hoe gaat u vervolgens verder met uw onderzoek?

Graag helpen we u op weg om het onderzoek naar uw ‘Groninger roots’ op een gestructureerde wijze op te zetten. Lees verder...

Artikel uit 2005 over de bevrijding

Het einde van de oorlog werd zestig jaar geleden uitbundig en uitgebreid gevierd.
De autoriteiten en de media vonden dat het allemaal wel wat minder kon, maar andere kritische geluiden klonken er nauwelijks.

Pas nu de generatie die het heeft meegemaakt, bijna is uitgestorven, lijkt er wat meer nuancering mogelijk. Het Universiteitsmuseum en de der Aa-kerk lieten dit in 2005 zien in tentoonstellingen.

De bevrijding wordt in 1945 niet alleen gevierd met feesten, maar ook met vergelding. Het boek ‘Militair Gezag in Groningen’ houdt het op circa vijfduizend mannen, vrouwen en kinderen, die spoedig na de bevrijding in de stad gevangen worden gezet op verdenking van heulen met de vijand. Een ieder, die ook maar op een of andere wijze verdacht wordt, gaat achter slot en grendel. Lees verder...

Dodenherdenking

Groningers gedood door Engelse bommen

Bomslachtoffers van de 2e Wereldoorlog nemen bij de jaarlijkse dodenherdenking van 4 mei een aparte plaats in. Naar alle waarschijnlijkheid werden zij allen namelijk getroffen door Engelse bommen.
De per ongeluk op Groningen geworpen projectielen maakten vooral in de eerste oorlogsjaren slachtoffers. Lees verder.

De viering van den 1 mei-dag in 1930 met 'vroolijke volksdansen'

Bekijk het Nieuwsblad van het Noorden van 2 mei 1930

Foto's van stukadoor-fotograaf Jan Veenstra

Opnames uit de jaren twintig/dertig, gemaakt door stukadoor-fotograaf Jan Veenstra (1907-1992) in Middelstum.

Het betreft onder meer portretten van kinderen, groepen, waaronder collega’s in de bouw en dorpsgezichten van Middelstum en Uithuizermeeden.

De foto’s geven een prachtig beeld van het gemoedelijke dorpsleven.

Kijk hier voor meer foto's van Jan Veenstra.

Aanwinst van de bibliotheek van het RHC de Groninger Archieven

Sinds  ongeveer een half jaar beschikt de bibliotheek van het RHC de Groninger Archieven over de nagenoeg volledige editie van  “Ostfrieslands  Ortssippenbücher” van de uitgeverij Upstalsboom in Aurich (Dtsl.).  Deze serie bestaat uit publicaties in boekvorm met lijsten van families die voorkomen in de doop-, huwelijks-, en begrafenisregisters van Duitse “Kirchengemeindes” in Oost-Friesland en vormt een waardevolle genealogische bron voor onderzoekers wier voorouders ooit vanuit dat gebied naar de provincie Groningen kwamen. In het archief staan ongeveer  90 boeken. In de toekomst zullen er nog meer delen  verschijnen, die wij vervolgens in het archief zullen aanschaffen. De onderzochte tijdsperiode van de serie begint in de 17^e eeuw en eindigt in het jaar 1900. De helft is al beschreven en toegankelijk via de faciliteiten van de studiezaal; de nog niet beschreven delen kunnen handmatig  worden aangevraagd.

Voorbeeld van titelblad en pagina:

  Groninger Archieven

Verslag schoolproject Tweede Wereldoorlog

“Meneer, …Hitler had toch zelf ook joodse voorouders” was een van de vragen van kinderen tijdens de filmvertoning over Groningen in oorlogstijd, die ik, door het ontbreken van geluid, steeds van commentaar voorzag. Ik kende de veronderstelling reeds lang, maar hield me op de vlakte omdat ik ook wist van de discussie bij genealogen en historici rond de precieze afkomst van Hitler’s ouders van vaderszijde. Hoe het precies zat wist ik niet, maar dat was gezien mijn publiek en het regelmatig terugkerende tijdgebrek ook niet heel erg.

De film maakte deel uit van een schoolproject over de Tweede Wereldoorlog  waar wij als Groninger Archieven en Stichting Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen (OVCG) de afgelopen 2 weken volgens jaarlijks terugkerende traditie aandacht aan besteedden. Een episode van onze geschiedenis ook, die gezien de overweldigende respons bij inschrijving klaarblijkelijk steeds sterker verankerd raakt in het educatieve aanbod van veel basisscholen en voor ons dus inmiddels is uitgegroeid tot een vast programmaonderdeel in het voorjaar. Ditmaal maakten een kleine 800 scholieren, afkomstig van 24 basisscholen uit Stad en Ommeland, op 4, 11, 13 en 20 april ’s ochtends tussen 9 en 12 uur in ons gebouw kennis met het relaas van de joodse zusjes Valk die het concentratiekamp overleefden. Een andere duo, ‘bevrijdingskinderen’ (kinderen van Canadese soldaten) vormden de andere ‘ooggetuigen’. Ook de uitgestalde voorwerpen en archiefstukken bleken voor veel van de kinderen en hun docenten aanleiding tot het stellen van de meest uiteenlopende vragen of het vertellen van eigen ‘oorlogsverhalen’. Een stadswandeling voerde hen langs plekken van herinnering aan de joodse gemeenschap en de nog zichtbare sporen van het strijdgewoel tijdens de Bevrijdingsdagen in april ‘45. In het gebouw van de Stenden Hogeschool aan de Phebensstraat tenslotte was de eerder genoemde film te zien.

Met uitzondering van de ooggetuigenverslagen werden alle programmaonderdelen becommentarieerd door collega’s van de Groninger Archieven, OVCG en een aantal deskundige vrijwilligers. Daarbij waren leerlingen van het ROC Menso Alting College (MBO-opleiding voor  Onderwijsassistent) verantwoordelijk voor de steeds punctueel verlopende logistieke begeleiding tussen de verschillende locaties.

Op 16 t/m 19 april werd voor alle groep 7 en 8-leerlingen (400) uit de gemeente Vlagtwedde, door de Stichting Bevrijdingsfestival uitgeroepen tot Groninger ‘bevrijdingsgemeente’ 2012, een vergelijkbaar programma uitgevoerd in en om de vesting Bourtange. Ditmaal getuigde dhr. Geukes, destijds als kind wonend in het gehucht Pallert, van de slag rond Abeltjeshuis en traden dhr. Szczerbinski, een in Nederland woonachtige Poolse bevrijder en dhr. Bruinsma, die tijdens de oorlog in Harpel woonde en daar de bevrijding meemaakte, als ooggetuigen op.

Op de foto dhr. Guikes. De foto is gemaakt door Marij Kloosterhof 

Bezoek voor meer informatie de website van de Groninger Archieven.

Groninger kentekens op website Groninger Archieven

Van 1906 tot 1951 had elke provincie zijn eigen kenteken voor motorvoertuigen. Vanaf nu kunt u deze Groninger kentekens op onze website vinden.

De kentekens hadden allemaal de letter A. Van een groot aantal kentekens kunt u al informatie vinden, zoals wie de eigenaar was, om welk voertuig het ging en ziet u bijbehorende foto's. Bij elk kenteken is er een optie om zelf informatie over het betreffende kenteken toe te voegen of om een reactie te geven.

De gegevens tot en met A-19.000 zijn volledig ingevuld. De database zal regelmatig worden bijgewerkt tot deze compleet is.

Juliana's eerste bezoek aan Groningen

Als koningin en als prinses is Juliana vele keren in Groningen geweest. De eerste keer was in 1922, ter gelegenheid van de viering van 250 jaar Groningens Ontzet.

De toen 13-jarige Juliana kwam op 26 augustus met haar ouders, koningin Wilhelmina en prins Hendrik. Later voegde zich ook nog oma Emma bij het gezelschap.
Duizenden stadjers zagen de prinses op de 28e tijdens een uitgebreide rijtoer door de stad, een defilé op de Grote Markt en een manifestatie in het Stadspark.

Bij haar geboorte op 30 april 1909 is Juliana al populair. Omdat eerdere zwangerschappen van koningin Wilhelmina zijn mislukt, leidt de geboorte van een troonopvolgster tot grote volksvreugde. Als de koningin en haar man in 1914 en ’19 naar Groningen komen, wordt Juliana nog te jong bevonden. Maar in 1922 is ze dertien en mag ze mee. Lees verder...

14 april Workshop 'Haal meer voorouders uit uw computer'

Op zaterdag 14 april worden er twee workshops gegeven over het vinden van personen in AlleGroningers.nl. Deze website is één van de belangrijkste websites bij het zoeken naar Groninger voorouders; daarnaast wordt www.genlias.nl veel gebruikt voor landelijk onderzoek.
In Workshop 1 laten wij u zien, wat er allemaal in Alle Groningers te vinden is en hoe u kunt beginnen met familieonderzoek aan de hand van gegevens van de Burgerlijke Stand uit de 19e en 20e eeuw.
Tijdens de workshop leert u met name hoe u uw Groninger voorouders kunt vinden en met de gevonden informatie verder kunt zoeken naar uw familiegeschiedenis.
In Workshop 2 leggen wij u uit hoe u uw voorouders van vóór 1811 kunt vinden. Daarvoor gebruiken we de Doop, Trouw- en Begraafboeken, zoals die op Alle Groningers staan. En wij doen u natuurlijk voor, hoe u daarmee kunt werken.
Deze workshop biedt een vervolg op de workshops voor beginners, maar is ook nuttig voor mensen die al werken met dit onderdeel van Alle Groningers en meer uitleg willen. Lees verder...

14 april oprichting ijsmonument in het Noordelijk Scheepvaartmuseum

Groningen en de Titanic: monument voor Hendrik Bolhuis

Wist u dat er op de eerste, fatale reis van het schip de Titanic Nederlanders meevoeren? Onder hen bevond zich zelfs een Groninger: Hendrik Bolhuis. Hij was scheepskok op dit legendarische schip. Op zaterdag 14 april is het precies honderd jaar geleden, dat de Titanic zonk. Onder de slachtoffers bevond zich ook Hendrik Bolhuis. GOOV Muziektheater en het Noordelijk Scheepvaartmuseum richten daarom op 14 april 2012 een ijsmonument op. Dit monument zal om 13.00 uur op het binnenplein van het Noordelijk Scheepvaart Museum onthuld worden door de familie van Hendrik Bolhuis en burgemeester Peter Rehwinkel. Lees verder...

Beeldbankgroningen.nl vernieuwd!

De geheel vernieuwde Beeldbank voor de provincie Groningen is in de lucht.

De belangrijkste veranderingen zijn, dat de afzonderlijke collecties meer geïntegreerd worden gepresenteerd, er nu nog meer nieuwe foto’s bij zijn geplaatst en de website uitgebreidere zoekmogelijkheden heeft gekregen!

De beeldbank Groningen is een gezamenlijke website van organisaties in de provincie Groningen, die een fotocollectie of ander beeldmateriaal beheren.
Dit zijn het RHC Groninger Archieven, gemeenten, waterschappen, historische verenigingen, musea en andere culturele organisaties. De foto- en beeldcollecties blijven bij de betreffende organisaties bewaard, maar zijn nu te doorzoeken op de website. Lees verder...

Een drietal Provincieplaatsen en enig kerkeland

Kaart van een drietal Provincieplaatsen en enig kerkeland onder Pieterburen en Eenrum, samen groot 125 jukken 15 roeden / H. Teijsinga. [817-1047-32]

Lezingenserie ‘Aander lu binnen ook lu’ (Ieder mens heeft zijn waarde): 28 maart

Lezing 28 maart

In de eerste lezing spreekt Lies Ast-Boiten over Stadjers en hun defilé van identiteiten …..

De Verlichtingsfilosofen gebruikten exotische personages om hun tijdgenoten een spiegel voor te houden. Een mooi voorbeeld is de satirische briefroman Lettres persanes van Montesquieu. De ontmoeting met ‘de ander’  nodigt uit tot zelfonderzoek. De ontwikkelde Groningers aan het einde van de achttiende eeuw waren goed op de hoogte met dergelijke lectuur. Op zoek naar een nieuw vorm te geven nationale staat laten zij zich door de internationale Verlichting inspireren, maar ook zoeken zij hun inspiratie dicht bij huis en in het eigen verleden.

De ware Groningse identiteit is te vinden in het bijbels humanisme van Wessel Gansfoort en Agricola en Nederland is daaraan schatplichtig. Dergelijke gedachten worden verspreid door het Groningse Nutsdepartement.  ‘De ander’ is nu de ‘minvermogende natuurgenoot’ die moet worden opgevoed tot een nuttig en beschaafd burger. Wanneer de eenheidsstaat onder koning Willem 1 tot stand is gekomen, wordt bovendien het heldhaftige karakter van de stad benadrukt: in 1672 hebben de dappere burgers het beleg van de stad weerstaan en Nederland gered.

De Belgische Opstand en de verontwaardiging over de ontrouwe en ondankbare Belgen versterken de behoefte het ‘ware oud-Nederland’ en de specifieke rol van de Groningers te definiëren. ‘De ander’, dat is de katholieke zuiderling.

In de volgende lezing onder de titel ‘Groningen floot schel door de zaal’ spreekt Mineke Bosch over Groningse feministen in de nationale vrouwenbeweging.

Groningen heeft niet alleen Aletta Jacobs voortgebracht. In de landelijke vrouwenbeweging rond 1900 speelden Groningse vrouwen een rol van betekenis. Vrijgevochten vrouwen als Titia van der Tuuk en Frederike van Uildriks, die in kringen rond Multatuli verkeerden, vrouwen als Annette Versluys-Poelman, Anna Polak en Betsy Bakker-Nort die een vooraanstaande rol speelden in de vrouwenkiesrechtbeweging, of vrouwen als C.G. Pekelharing-Doyer en H. Dull het initiatief namen tot de organisatie van de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid in 1898.

Het citaat ‘Groningen floot schel door de zaal’ komt uit een verslag van M.K. Rijkens die als afgevaardigde van de Groningse afdeling van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht een belangrijke vergadering bezocht in Amsterdam in 1895.

Uit het verslag blijkt dat het onderscheid tussen ‘Amsterdam’ en ‘Groningen’ niet het enige verschil was, dat de verslaggeefster maakte.

Lies Ast-Boiten is cultuurhistorica en oud-conservatrice van de historische afdeling van het Groninger Museum.

Mineke Bosch is hoogleraar Moderne Geschiedenis aan de RUG. Zij doet onderzoek naar wetenschapsgeschiedenis, de geschiedenis van politieke cultuur en burgerschap, vrouwen en gendergeschiedenis. Zij schreef een biografie over Aletta Jacobs (1854-1929) en publiceerde het dagboek van de Groningse Frederike van Uildriks (1854-1919).

Datum: woensdag 28 maart 2012

Plaats: Groninger Archieven, Cascadeplein 4 te Groningen

Aanvang: 20.00 uur (gebouw open om 19.30 uur)

Toegang: iedereen is van harte welkom en de toegang is gratis.