“Meneer, …Hitler had toch zelf ook joodse
voorouders” was een van de vragen van kinderen tijdens de filmvertoning over
Groningen in oorlogstijd, die ik, door het ontbreken van geluid, steeds van commentaar
voorzag. Ik kende de veronderstelling reeds lang, maar hield me op de vlakte
omdat ik ook wist van de discussie bij genealogen en historici rond de precieze
afkomst van Hitler’s ouders van vaderszijde. Hoe het precies zat wist ik niet,
maar dat was gezien mijn publiek en het regelmatig terugkerende tijdgebrek ook
niet heel erg.
De film maakte deel uit van een schoolproject
over de Tweede Wereldoorlog waar wij als
Groninger Archieven en Stichting Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen (OVCG) de
afgelopen 2 weken volgens jaarlijks terugkerende traditie aandacht aan besteedden.
Een episode van onze geschiedenis ook, die gezien de overweldigende respons bij
inschrijving klaarblijkelijk steeds sterker verankerd raakt in het educatieve
aanbod van veel basisscholen en voor ons dus inmiddels is uitgegroeid tot een
vast programmaonderdeel in het voorjaar. Ditmaal maakten een kleine 800
scholieren, afkomstig van 24 basisscholen uit Stad en Ommeland, op 4, 11, 13 en
20 april ’s ochtends tussen 9 en 12 uur in ons gebouw kennis met het relaas van
de joodse zusjes Valk die het concentratiekamp overleefden. Een andere duo, ‘bevrijdingskinderen’
(kinderen van Canadese soldaten) vormden de andere ‘ooggetuigen’. Ook de uitgestalde
voorwerpen en archiefstukken bleken voor veel van de kinderen en hun docenten
aanleiding tot het stellen van de meest uiteenlopende vragen of het vertellen
van eigen ‘oorlogsverhalen’. Een stadswandeling voerde hen langs plekken van
herinnering aan de joodse gemeenschap en de nog zichtbare sporen van het
strijdgewoel tijdens de Bevrijdingsdagen in april ‘45. In het gebouw van de
Stenden Hogeschool aan de Phebensstraat tenslotte was de eerder genoemde film te
zien.
Met uitzondering van de ooggetuigenverslagen
werden alle programmaonderdelen becommentarieerd door collega’s van de
Groninger Archieven, OVCG en een aantal deskundige vrijwilligers. Daarbij waren
leerlingen van het ROC Menso Alting College (MBO-opleiding voor Onderwijsassistent) verantwoordelijk voor de
steeds punctueel verlopende logistieke begeleiding tussen de verschillende
locaties.
Op 16 t/m 19 april werd voor alle groep 7 en 8-leerlingen
(400) uit de gemeente Vlagtwedde, door de Stichting Bevrijdingsfestival
uitgeroepen tot Groninger ‘bevrijdingsgemeente’ 2012, een vergelijkbaar programma
uitgevoerd in en om de vesting Bourtange. Ditmaal getuigde dhr. Geukes,
destijds als kind wonend in het gehucht Pallert, van de slag rond Abeltjeshuis
en traden dhr. Szczerbinski, een in Nederland
woonachtige Poolse bevrijder en dhr. Bruinsma, die tijdens de oorlog in Harpel woonde
en daar de bevrijding meemaakte, als ooggetuigen op.
Op de foto dhr. Guikes. De foto is gemaakt door Marij Kloosterhof
Bezoek voor meer informatie de website van de Groninger Archieven.