Een drietal Provincieplaatsen en enig kerkeland

Kaart van een drietal Provincieplaatsen en enig kerkeland onder Pieterburen en Eenrum, samen groot 125 jukken 15 roeden / H. Teijsinga. [817-1047-32]

Lezingenserie ‘Aander lu binnen ook lu’ (Ieder mens heeft zijn waarde): 28 maart

Lezing 28 maart

In de eerste lezing spreekt Lies Ast-Boiten over Stadjers en hun defilé van identiteiten …..

De Verlichtingsfilosofen gebruikten exotische personages om hun tijdgenoten een spiegel voor te houden. Een mooi voorbeeld is de satirische briefroman Lettres persanes van Montesquieu. De ontmoeting met ‘de ander’  nodigt uit tot zelfonderzoek. De ontwikkelde Groningers aan het einde van de achttiende eeuw waren goed op de hoogte met dergelijke lectuur. Op zoek naar een nieuw vorm te geven nationale staat laten zij zich door de internationale Verlichting inspireren, maar ook zoeken zij hun inspiratie dicht bij huis en in het eigen verleden.

De ware Groningse identiteit is te vinden in het bijbels humanisme van Wessel Gansfoort en Agricola en Nederland is daaraan schatplichtig. Dergelijke gedachten worden verspreid door het Groningse Nutsdepartement.  ‘De ander’ is nu de ‘minvermogende natuurgenoot’ die moet worden opgevoed tot een nuttig en beschaafd burger. Wanneer de eenheidsstaat onder koning Willem 1 tot stand is gekomen, wordt bovendien het heldhaftige karakter van de stad benadrukt: in 1672 hebben de dappere burgers het beleg van de stad weerstaan en Nederland gered.

De Belgische Opstand en de verontwaardiging over de ontrouwe en ondankbare Belgen versterken de behoefte het ‘ware oud-Nederland’ en de specifieke rol van de Groningers te definiëren. ‘De ander’, dat is de katholieke zuiderling.

In de volgende lezing onder de titel ‘Groningen floot schel door de zaal’ spreekt Mineke Bosch over Groningse feministen in de nationale vrouwenbeweging.

Groningen heeft niet alleen Aletta Jacobs voortgebracht. In de landelijke vrouwenbeweging rond 1900 speelden Groningse vrouwen een rol van betekenis. Vrijgevochten vrouwen als Titia van der Tuuk en Frederike van Uildriks, die in kringen rond Multatuli verkeerden, vrouwen als Annette Versluys-Poelman, Anna Polak en Betsy Bakker-Nort die een vooraanstaande rol speelden in de vrouwenkiesrechtbeweging, of vrouwen als C.G. Pekelharing-Doyer en H. Dull het initiatief namen tot de organisatie van de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid in 1898.

Het citaat ‘Groningen floot schel door de zaal’ komt uit een verslag van M.K. Rijkens die als afgevaardigde van de Groningse afdeling van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht een belangrijke vergadering bezocht in Amsterdam in 1895.

Uit het verslag blijkt dat het onderscheid tussen ‘Amsterdam’ en ‘Groningen’ niet het enige verschil was, dat de verslaggeefster maakte.

Lies Ast-Boiten is cultuurhistorica en oud-conservatrice van de historische afdeling van het Groninger Museum.

Mineke Bosch is hoogleraar Moderne Geschiedenis aan de RUG. Zij doet onderzoek naar wetenschapsgeschiedenis, de geschiedenis van politieke cultuur en burgerschap, vrouwen en gendergeschiedenis. Zij schreef een biografie over Aletta Jacobs (1854-1929) en publiceerde het dagboek van de Groningse Frederike van Uildriks (1854-1919).

Datum: woensdag 28 maart 2012

Plaats: Groninger Archieven, Cascadeplein 4 te Groningen

Aanvang: 20.00 uur (gebouw open om 19.30 uur)

Toegang: iedereen is van harte welkom en de toegang is gratis.